Willkommen im Ruhrgebiet! Een regio die vooral bekendstaat om zijn industrieel verleden, maar met de dag meer future proof wordt. Door cityplanning, interventies in de publieke ruimte en vooral oude sites en gebouwen een nieuwe bestemming te geven. Zollverein, een voormalige koolmijnsite in de stad Essen, is daar het perfecte voorbeeld van. Mijn Harry Potter-brein leest die naam trouwens altijd als Zollverstein.
Zeche Zollverein en de mammoeten van het Ruhrgebied
Niel
Van Herck
In 1986 blies de koeltoren na bijna 140 jaar zijn finale pluim en trok de laatste kompel de deur achter zich dicht. Door de staalcrisis en de afgenomen vraag naar cokes, was Zeche Zollverein niet langer rendabel. Gelukkig was er toen ook niet genoeg geld om heel de boel plat te gooien, want in 2001 werd de site omwille van de Bauhaus architectuur en de iconische Schacht XII, liefkozend de Eiffeltoren van het Rurhgebied genoemd, tot Unesco Werelderfgoed uitgeroepen. Zollverein is intussen veranderd in een plek voor kunst, cultuur en creativiteit, die jaarlijks meer dan twee miljoen bezoekers aantrekt.
© Niel Van Herck
Für jeden etwas
“Für jeden etwas!” Voor elk wat wils. We horen het onze favoriete Duitser en gids Stefan nog steeds zeggen. Tussen het sarcasme en de hilariteit door voelde je zijn liefde voor Zollverein. Stefan is kind van de streek en ondertussen verantwoordelijk voor de commerciële invulling van Zollverein. Hij gaat op zoek naar start-ups en andere bedrijven om de gerennoveerde kantoorruimtes te vullen, maar zorgt ook voor de horeca-concepten en events. Yup, restaurants en bars genoeg op de site, net als een hele reeks boetiekjes waar kunstenaars en designers hun werk verkopen.
© Niel Van Herck
Onze Stefan snapte wat minder waarom je naar al die versleten machines, stofferige koolkarren en het geplooide staal zou willen kijken, maar urbexers en fotografen gaan hun hartje ophalen op de site. Zo goed als de ganse mijnfabriek is bewaard gebleven en voormalige werknemers geven er nu historische rondleidingen langs de torens, mijnschachten en vuile overalls. Een mooie inkijk in het staalharde leven van de mijnwerkers. Tip van de dag: geen bleke broek dragen.
Het Ruhr Museum
Fan van geschiedenis? Ga dan zeker langs in het Ruhr Museum op de site, al was het maar om je Instagram te vullen met de designer trappenhal. Begin op het onderste verdiep, in de oertijd. Vergaap je aan fossielen, prachtige mineralen en een streepje uitleg over hoe die kolen eigenlijk ontstaan zijn. Een verdiepje hoger staat een half mammoetenskelet op je te wachten, naast een soort gigantische neushoorn die hier vroeger de streek onveilig maakte. Via artefacten uit het bronzen tijdperk, oude Romeinse harnassen en pottebakkerij, maar ook munten, kledij en wapens leer je alles over de oudheid, terwijl je de verdiepen hoger in de meer recente geschiedenis kan duiken.
© Niel Van Herck
Uiteraard krijg je heel wat geschiedenis over de site en koolginning voorgeschoteld, maar er is ook aandacht voor het leven in het Ruhrgebied. Oude politie-uniformen blinken naast prachtige schilderijen van edelmannen, kanonnen op houten wielen en tinnen speelgoed. Maar je krijgt ook een interessante kijk in hoe de Duitsers de wereldoorlogen beleefd hebben, dankzij pamfletten, propagandaposters en televisiebeelden.
Nu, loop vooral rond op de site, pak er een plannetje bij en probeer enkele torens te beklimmen. De heerlijke vista’s krijg je er zo bij. Wandel over de lange en vooral hoge voetgangersbrug, loop de sporen af op zoek naar roestige treinstellen of ga wat design proeven in het Red Dot Museum. Jaarlijks zijn er festivals, terwijl het voormalige gedreun van machines nu af en toe plaats maakt voor stompende technobeats. In de winter bouwen ze er een schaatsbaan, in de zomer een zwembad. Maar wie het reuzenrad nog wil zien, die zal zich moeten haasten. In 2023 halen ze het mooi staaltje recreatie namelijk neer.
Nog wat tijd over in Essen? Ga dan naar Museum Folkwang
Eigenlijk kan je gerust een paar dagen ronddolen in Zollverein, maar mocht je toch nog een vrije voor- of namiddag vinden, ga dan zeker eens loeren in het museum voor moderne kunst Folkwang. Gratis en daardoor soms behoorlijk druk, maar we snappen het. De architectuur van het gebouw alleen al is behoorlijk indrukwekkend, getuige de binnentuinen, de bijzondere vorm van het exterieur en de gigantische expo-ruimtes. Belg Henri Van de Velde had daar ook zijn zeg in trouwens.
© Niel Van Herck
De vaste collectie is opgedeeld per thema en mixt fotografie met beeldhouwwerk, schilderijen en audiovisuele installaties. Daarnaast heb je ook de tijdelijke expo’s en die zitten er altijd boenk op. Toen ik er was, liep de expo rond het impressionisme van Renoir, Monet en Gauguin. Echt wel een aanrader. Maar de ultieme topper was de expo rond de geschiedenis van de poster. Van prachtig getekende prenten om medicijnen te promoten, tot Duitse propagandaposters naar de reclame-affiches zoals we ze vandaag kennen. Absoluut een stop waard.
Meer info: www.zollverein.de en https://www.museum-folkwang.de/nl